انواع چرم
چرم طبیعی و انواع چرم
درصنعت چرم سازی چرم به سه نوع چرم سبک ،چرم نیمه سبک و چرم سنگین تقسیم میشود
چرم سبک چرم ی است که از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بز، بزغاله و بره به دست می آید این نوع چرم بسیار ظریف و نازک است و به همین علت هم در ساخت محصولاتی مانند لبـاس چرم، کاپشن چرم و دستکش چرم استفاده شده و از نوع کیفیت پایینتر آن به عنوان آستری کفش و لباس استفاده میگردد .
چرم نیمه سنگین به چرم ی گفته می شود که از پوست حیواناتی مانند کروکودیل و شتر مرغ به دست میآید این نوع چرم به علت کمیاب و گران قیمت بودن بیشتر در ساخت محصولاتی که جنبه تزیینی دارند و یا لوکس محسوب می شوند مورد استفاده قرار میگیرد .
چرم سنگین به چرم ی گفته می شود که از پوست حیواناتی مانند گاو ،گاومیش ،گوساله و شتر و ...به دست می آید. چرم سنگین بهترین نوع چرم جهت استفاده های معمول میباشد و دارای بیشترین مقاومت و زیباترین رخ در میان چرم های دیگر است. این نوع چرم به علت استحکام و مقاومت بالا به مصرف در زیره و رویه کفش ،ساخت کیف های دستی و جیبی مرغوب و یا تسمه های ماشین آلات صنعتی و ...می رسد .
علاوه بر دسته بندی کلی بالا، چرم طبیعی را بر اساس نوع دباغی هم می توان به دسته های زیر تقسیم کرد :
چرم گیاهی در دباغی این نوع چرم تا حد امکان از مواد و رنگهای شیمیایی استفاده نمیشود و به جای آن از رنگهای گیاهی و مواد و روغنهای حیوانی استفاده میگردد. این نوع چرم به علت اینکه دارای بیشترین سازگاری با محیط زیست بوده و در اثر تماس با پوست انسان عوارضی ایجاد نمی کند از بهترین انواع دباغی چرم به شمار میرود .
چرم کرومی چرم ی است که مواد اصلی در دباغی آن بر پایه کروم است وبر روی برخی چرم های کرومی را که رویه نامرغوبی دارند طرحی را بصورت مصنوعی چاپ میکنند که به آن چرم کرومی چاپی میگویند .
چرم جیر از پوست بز و گوساله تهیه میشود که طی فرایند خاصی و بوسیله وسایل خاصی رخ آن را پرداخت میکنند و سطح گوشتی را به صورت مخملی در می آورند .این نوع چرم بیشتر به عنوان آستر در داخل دیگر محصولات استفاده میگردد .
چرم اشبالت چرمی است شبیه جیر که از ورقه ورقه کردن چرمهای ضخیم گاوی به دست می آید.این نوع چرم نسبت به جیر سطح پایینتر محسوب و طبقه بندی میگردد .
چرم نوبوک چرم ی است که مانند جیر و اشبالت دارای رخ مخملی میباشد اما این نوع چرم با ظرافت بسیار پرداخت شده و دارای سطحی لطیف است .
چرم ورنی چرم ی است که از پوست گوساله تهیه می شود و رویه آن با لاک خاصی لعاب و پوشش داده می شود تا ظاهری براق پیدا نماید .
علاوه بر تقسیم بندیهای فوق می توان چرمها را به اقسام دیگری نیز تقسیم کرد ولی تقسیم بندیهای کلی در این مقاله توضیح داده شد .
روش تشخیص چرم اصل از چرم مصنوعی
:
در بسیاری از موارد تشخیص چرم اصل از چرم تقلبی بسیار دشوار است. وقتی چرم به کالایی مانند کیف یا کفش تبدیل میشود، تشخیص نوع آن دشوارتر است اما با چند دستورالعمل ساده میتوان چرم اصل را از چرم مصنوعی تشخیص داد
در بافت چرمهای مصنوعی الگویی مشخص به کار رفته که مرتبا در کنار هم تکرار شده است و نشانه ساخت و تولید با دستگاه است. این الگو با کمی دقت در نوع گره، ریزی و درشتی، زبری و نرمی، خلل و فرج معلوم میشود و به همین دلیل یکی از راه‌های مناسب برای تشخیص چرم طبیعی از مصنوعی به شمار میرود
از
تفاوت پوشش پشتی چرم نیز میتوان مصنوعی یا طبیعی بودن آن را بخوبی تشخیص
داد. پشت چرم طبیعی حالتی پرز مانند دارد؛ انگار که از خود چرم باشد، به
سختی کنده یا جدا میشود؛ اما پشت چرم مصنوعی بیشتر از فوم ساخته شده، یا
مثل آستر چسب‌زده است. وقتی لبه‌های دوخته شده را برگردانید نخ‌های رشته
شده و توری مانند را در آن قسمت‌ها خواهید دید. به طور کلی تار و پود نخی
در پشت چرم یا درزهای دوخته شده حاکی از مصنوعی بودن آن است
چرم طبیعی بسیار نرم و منعطف است. چرم را بو کنید. چرم طبیعی بوی مشخص و خاص دارد که هرگز نمی‌توان از آن کپی‌برداری کرد
منبع : دیبا چرم
رنگ بندی چرم
در مورد رنگ بندی چرم طبیعی باید بگم که رنگ طبیعی چرم کرمی هست و بعدا رنگش میکنن به همین خاطر تقریبا همه رنگ چرمی در بازار وجود داره ولی چون اکثر مردم قهوه ای رو انتخاب میکنن طیف رنگ قهوه ای تیره و روشن خیلی زیاده، رنگ چرم مصنوعی هم که به مراتب خیلی زیاد تره
خیلی از چرم های طبیعی هم طی مراحلی نقش اندازی میشن، طرحایی مثل سنگ و شکارگاهی و ... با فشار دستگاه پرس روی چرم نقش ایجاد میکنه
چرم طبیعی و مراحل دباغی چرم
مراحل آماده سازی چرم
آماده سازی پوست
قبل از دباغی باید عملیات آماده سازی را به منظور حذف اضافات باقیمانده بر روی پوست ( مانند چربیهای اضافی ، پشم و غیره ) انجام داد که خود شامل چند مرحله به شرح زیر است.
خشک کردن و نمک زدن چرم
پوستها را پس از جدا کردن از بدن حیوانات با خشک کردن و یا نمک زدن برای دباغی نگهداری میکنند. این عمل با استفاده از نمک خشک ، آب نمک یا خواباندن در محلول نمک انجام میگیرد. خشک کردن نیز در آفتاب و یا بوسیله جریان هوای گرم انجام میگیرد.
حذف اضافات چرم
قسمت اضافی روی پوست، مانند گوش، دم، سم و گوشتهای اضافی که ضمن کندن پوست بر روی آن باقی می‌ماند و از نظر چرم سازی ارزشی ندارد، پیش از هر عمل باید از پوست جدا شود.
خیساندن چرم
به منظور حل کردن و از بین بردن مواد زاید حل شدنی موجود روی چرم، آن را در آب خیس میکنند تا بدین وسیله هم مواد زاید در آب حل شوند و هم الیاف پوست، آب جذب کرده، به شکل طبیعی خود در آید.
لش زدایی از چرم
معمولا پروتئین‌های غیر الیافی را از سطح پوست باید زدود. برای این منظور پوست را در محلول آب آهک قرار می‌دهند و به آن سولفید سدیم می‌افزایند. هر مولکول سولفید سدیم بوسیله یک مولکول آب مقداری چربی و گوشتهای اضافی همراه‌اند که باید حذف شوند. بوسیله ماشین لش زدایی که از دو غلتک ، یکی فلزی و شیاردار و دیگری لاستیکی تشکیل شده انجام می‌پذیرد.
مو زدایی و آهک زنی چرم
پس از لش زدایی باید پشم و یا مو هیدرولیز شده یک مولکول سولفید هیدروژن سدیم ایجاد می‌کند که کندن پشم و مو را تسریع می‌کند.
حذف سایر زواید چرم
در این مرحله، غده‌های پوستی بافتهای رنگی مو و مواد آهکی باقی مانده بوسیله ماشینهای ویژه از بین میرود.
حذف آهک از چرم
آهک باقیمانده پس از مرحله قبل، باید کاملا گرفته شود و گرنه چرم حاصل شکننده شده در سطح آن ترکهایی ایجاد میشود که از رنگ آمیزی درست و دقیق آن جلوگیری میشود. این عمل بوسیله مواد شیمیایی مانند نمکهای آمونیم، بی‌سولفیت سدیم، اسید سولفوریک و ... انجام میگیرد.
قلیایی کردن چرم به وسیله خیساندن در مواد شیمیایی
پس از عمیلیات آهک گیری، پوست را در یک حمام قلیایی که حاوی نمکهای آمونیوم است قرار می‌دهند که علاوه بر عمل آهک گیری، اثر آنزیمها را افزایش داده و خواص مطلوبی از جمله لطافت، قابلیت انعطاف‌پذیر و صاف شدن چرم بوجود می‌آورد. در این مرحله الیاف و بافتهای پوست منبسط شده سطح رویی پوست تمیز و باقی مانده پروتئین‌ها منجمد و از روی پوست پاک میشود.
گرفتن چربی از چرم
چون بعضی از پوستها مانند پوست گوسفند، خوک دارای چربی است، بایستی پیش از عملیات دباغی، چربی‌ها حذف شوند. برای این منظور چربی را بوسیله هیدروکسید سدیم به صابون تبدیل کرده بعد آن‌را با آب می‌شویند.
اسیدی کردن چرم
در این مرحله ، پوست را در محلول اسیدی که حاوی نمک است، قرار می‌دهند. در این عمل ، نمک به‌علت خاصیت تراوش کنندگی که دارد، مانع تورم الیاف شده جذب پوست نمیشود. در صورتی که محلول اسید در الیاف پوست تا حد اشباع نفوذ کرده و با این عمل الیاف پوست صاف شده و پوست حالت نیم دباغی شده بخود میگیرد.
برش زدن و تراش دادن چرم
پس از مرحله آب گیری از چرم دباغی شده آن‌را بوسله ماشین برش می‌دهند تا به هر ضخامتی که لازم باشد در‌آید. پس از مرحله آبگیری و برش زدن چرم را از ناحیه گوشتی بوسیله ماشینهای غلطکی به ضخامت‌های مورد نیاز می‌تراشند. بعضی از چرم های دباغی شده با مواد دباغی گیاهی را قبل از تراشیدن باید پاک و تمیز کرد تا ناحیه گوشتی چرم پاک شود. پرداخت کردن یا سمباده زدن عبارت است از پاک کردن و همگن کردن چرم و همچنین تراشیدن قسمتهای آسیب دیده که بوسیله ماشین صورت میگیرد.
رنگ آمیزی چرم
مواد رنگی که از آنها برای رنگ آمیزی چرم ها استفاده میشود دو دسته‌اند:
مواد رنگی معدنی غیر محلول در آب مانند اکسید روی، کرومات سرب و غیره که قدرت پوشش زیادی دارند.
مواد رنگی آلی محلول در آب مانند رنگهای آنیلی، آنیونی و مواد رنگی نیتروژن دار، دی‌فنیل آهن و غیره. این رنگها را بر اساس نفوذ در الیاف چرم به سه دسته کاتیونی ، آنیونی و مواد رنگی غیر قابل حل در آب تقسیم میکنند. برای جلوگیری از سفت و سخت شدن چرم پس از رنگ آمیزی ، باید به آن روغن زد تا بدین طریق خواص مطلوب زیر در آن ایجاد شود: نرم و قابل انعطاف شدن ، کاهش دادن میزان نفوذ گرما ، مقاوم شدن در برابر آب ، ایجاد قدرت کششی و افزایش طول.
منبع: دیبا چرم